Diğer 3D Yazıcı Filament Özellikleri
Bu yazımızda, 3 boyutlu yazıcı filament özelliklerini işlemeye Filament Özellikleri sayfamızda bıraktığımızda yerden devam ediyoruz. Bu yazımızın konusu, tahta, ağaç kabuğu ve bambu (ahşap) filamentler, bronz filament, şeffaf filament, ASA filament, temizleme filamenti gibi farklı filamentlerin ne olduğu, özellikleri, kullanım alanları.
- Tahta, Ağaç Kabuğu ve Bambu (Ahşap) Filamentler
- Metal Filament
- Kil / Seramik Filament
- Biyo-Çözünür Filament (bioFila)
- Renk Değiştiren Filament
- Manyetik Filament
- Karanlıkta Parlayan (Glow-in-the-Dark) Filament
- PC-ABS Filament
- Balmumu (Wax) Kalıp Filamenti
- ASA Filament
- Asetal Filament / POM Filament
- PMMA Filament / Akrilik Filament
- Temizleme Filamenti
- İlgili Makaleler
Tahta, Ağaç Kabuğu ve Bambu (Ahşap) Filamentler
Tahta gibi görünen ve hissedilen modellerin basılmasıyla ilgileniyor musun? Gayet yapabilirsin! Tabii ki gerçekten ahşap değiller. Ahşap filamentlerde odun lifleri bulunmaktadır.
Günümüzde piyasada birçok ahşap-PLA filament karışımı mevcuttur. Bunlar; çam, huş ağacı, sedir, abanoz ve söğüt gibi daha standart ağaç çeşitlerini içerir. Ancak, aynı zamanda bambu, kiraz, hindistan cevizi, mantar ve zeytin ağacı gibi daha az yaygın türler de vardır.
Filamentlerde olduğu gibi, ahşap kullanımında bir oran vardır. Bu durumda, esneklik ve dayanıklılık özelliklerinden feragat ederek estetik ve dokusal çekicilik arttırılmıştır.
Ahşabı ürettiğinde sıcaklığa dikkat etmelisin. Çünkü 3D baskı sırasında yüksek ısıya maruz kalan filament, neredeyse yanmış veya karamelleşmiş görünüme neden olabilir. Diğer yandan, ahşap baskılarının temel görünümü küçük bir baskı sonrası yüzey işleme ile büyük ölçüde iyileştirilebilir.
Ahşap Filament Kullanım Alanları
Ahşap filament, fonksiyonel yetenekleri için daha az ve görünümleri için daha fazla takdir edilen ürünler arasında popülerdir. Bir masa veya rafta duracak parçaları yazdırırken ahşap filament kullanmayı düşünebilirsin. Örneğin kaseler, figürler ve ödüller gibi. Ahşap filament kullanarak, mimaride gerçekten yaratıcı uygulamalar için ölçekli modeller oluşturabilirsin.
Metal Filament
Belki baskılarında farklı türde bir estetik arıyorsun, biraz daha oturaklı ve daha parlak bir şey. Bunun için metal filamentleri kullanabilirsin. Ahşap filamenti gibi, metal filament de gerçekten metal değildir. Aslında metal tozu ve PLA veya ABS karışımıdır. Ancak bu, parçalarının metal görünümüne ve izlenimine sahip olmasını engellemez.
Bu filamentlerle üretilen modellerin ağırlığı bile metal gibidir. Çünkü karışımlar saf PLA veya ABS’den birkaç kat daha yoğundur.
Bronz, pirinç, bakır, alüminyum ve paslanmaz çelik piyasada satılan metal filament çeşitlerinden sadece birkaçıdır. Ayrıca, ilgilendiğin belirli bir görünüm varsa, metal parçalarını yazdırdıktan sonra cilalamaktan, solgunlaştırmaktan veya karartmaktan korkma.
Filamentin içindeki metal tanecikler bir miktar aşındırıcı olduğundan dolayı nozzle’ın yıpranmasına neden olur. Metal filament ile baskı işleminin bir sonucu olarak nozzle’ını normalden daha sık değiştirmen gerekebilir.
En yaygın metal filament karışımları yaklaşık %50 metal tozu ve %50 PLA veya %50 ABS’dir. Ancak, aynı zamanda %85’e kadar metal içeren karışımlar da mevcuttur.
Metal Filament Kullanım Alanları
Metal filament estetik ve işlevsel modeller için kullanılabilir. Heykelciklerin, modellerin ve oyuncakların hepsi metal filament ile basılarak metal görünümü kazanabilir. Çok fazla strese maruz kalmayan bazı parçalarda, ızgara yapıları veya yüzey yapıları gibi farklı amaçlı parçalar oluşturmak için metal filamentini kullanabilirsin.
Kil / Seramik Filament
Bu yazımızda görüldüğü gibi, 3D yazıcı filamentlerinde birincil baskı malzemesi olarak plastik hakimdir. Toprak özelliklerine sahip kil veya seramik filament, kil ve polimer karışımını içerir.
Bu filamentlerle üretilen parçaların ortak özelliği kırılgan olmalarıdır. Yani bu tür filamentlerin üretilmesi için özen gösterilmesi gerekir. 3D baskı işleminden sonra bir fırında kürlenen polimer, seramik parçacıklarını bağlayarak hafifçe gerilme yaratır. Ancak sertleştirilmiş parça, cam ve diğer seramik işlem sonrası etkileri gösterir.
Kil veya Seramik Filament Kullanım Alanları
El yapımı bir çanak çömlek ararken, 3D yazıcıların sunduğu kusursuz bir şekilde tekrarlanabilirliğini kullanarak üretim yapabilirsin.
Biyo-Çözünür Filament (bioFila)
Çoğu 3 boyutlu yazıcı kullanıcısının da onaylayacağı gibi, her 3D baskı istenilen sonuçları vermeyebilir. Buna geleneksel filamentlerin doğada çözünür olmadığını eklediğimizde ve Dünya çapında 3 boyutlu yazıcı kullanımı göz önüne aldığımızda tonlarca plastik atık demektir. Biyo-çözünür filamentlerin, plastik atıkların gezegenimiz üzerindeki çevresel etkilerini engelleme potansiyeli vardır.
Daha önce de belirttiğimiz gibi, PLA aslında biyolojik olarak doğada parçalanabilen bir filamenttir. Buna ek olarak, diğer biyo-çözünür filamentler Biome Bioplastics tarafından üretilen twoBEars’ bioFila line ve Biome3D filamentlerdir.
Biyo-Çözünür Filament Kullanım Alanları
Biyo-Çözünür filamentle, genellikle sağlam fiziksel kaliteye sahip parçalar üretilebilir. Mutlaka yüksel güç taşıma, esneklik veya dayanıklılık gereksinimlerinin olmadığı durumlarda biyo-çözünür filamenti rahatlıkla kullanabilirsin.
Renk Değiştiren Filament
80’li yılların vücut sıcaklığına göre renk değiştiren tişörtlerini hatırlıyor musun? Aynı mantıkla çalışan renk değiştiren filament de ortam sıcaklığındaki değişimlere bağlı olarak renk değiştirir.
Bu kategorideki filamentler iki renk arasında, örneğin mordan pembeye, maviden yeşile veya sarıdan yeşile değişme eğilimindedir. Diğer egzotik 3D yazıcı filamentlerinde olduğu gibi, renk değiştiren filamentler de PLA ve ABS’nin karışımından oluşurlar.
Renk Değiştiren Filament Kullanım Alanları
Özel fiziksel, dokusal veya işlevsel özelliklere sahip olmayan renk değiştiren filament, estetik için iyi bir tercih olacaktır. Normalde PLA veya ABS kullandığın durumlarda renk değiştiren filamenti de kullanabilirsin. Ancak bu, fazladan görsel parlamaya ihtiyacın varsa mantıklı. Telefon kılıfları, giyilebilir ürünler ve oyuncaklar üretilebilir.
Manyetik Filament
Metal ve iletken filamentler senin için o kadar da heyecan verici değil mi? Tamam o zaman manyetik filamente ne dersin? PLA veya ABS ile karıştırılmış toz demirler bu egzotik 3D yazıcı filamenti oluşturuyor ve tabii ki mıknatıslara tutunuyor!
Unutulmaması gereken şey ismine rağmen, bu 3D yazıcı filament türü aslında ferromanyetiktir, yani manyetik alanlara çekilirken kendine ait hiçbir manyetik alanı yoktur. Başka bir deyişle, yazdırdığın parçalar mıknatıslara tutunabilir. Ancak, ürettiğin parça mıknatıs özelliği kazanmaz.
Manyetik Filament Kullanım Alanları
Parçanın manyetik bir eşyalara tutunmasını istediğin zaman manyetik filamenti kullanabilirsin. Özellikle buzdolabı süsleri güzel bir örnektir. Ancak, bazı oyuncaklar ve aletler için de kullanabilirsin.
Karanlıkta Parlayan (Glow-in-the-Dark) Filament
Karanlıkta parlayan filament ile üretilen parçalarını bir süre ışıkta bırak ve ardından ışığı kapatarak karanlıkta bırak. Parçadan yayılan parlak ışığı göreceksin. Işığın rengi, parlayan filamentin türüne göre yeşil, mavi, kırmızı, pembe, sarı veya turuncu olabilir.
Her şey PLA’yı veya ABS’yi baz alarak karıştırılmış fosforlu malzemeler sayesinde oluyor. Eklenen malzemeler sayesinde, karanlıkta parlayan filament, ışık parçacıklarını (foton) emiyor ve daha sonra yayıyorlar. Bu yüzden parçaların ışıkta yeterli süre kaldıktan sonra karanlıkta parlıyorlar.
En iyi sonuçları elde etmek için kalın duvarlı ve az iç dolgu oranına sahip (infill) 3D baskı almanı öneririz. Parçanın duvarları ne kadar kalın olursa, ışıltı o kadar güçlü olacaktır.
Karanlıkta Parlayan Filament Kullanım Alanları
Karanlıkta parlayan filamenti Cadılar Bayramı projeleri için balkabakları veya pencere süsleri üretmek için kullanabilirsin. Bu filamentler ile giyilebilir ürünler, oyuncaklar ve figürler de üretilebilir.
PC-ABS Filament
Polikarbonat (PC) ve ABS karışımı olan PC-ABS filament, polikarbonatın mukavemetini ve ısı direncini ABS’nin esnekliği ile birleştiren sert bir termoplastiktir. Yaygın olarak otomotiv, elektronik ve telekomünikasyon uygulamalarında bulunur, dünyada en çok kullanılan endüstriyel termoplastiklerden biridir.
3D yazıcı filamenti olarak kullanıldığında, aynı özellikleri göstermektedir. Ancak, PC-ABD filament karmaşık bir baskı işlemi gerektirir. İlk olarak, PC-ABS higroskopik olduğundan, yani nem çektiğinden dolayı, yazdırmadan önce fırında ısıtılmalıdır. Filamentlerin saklama koşulları ile ilgili detaylı bilgi için Filament Depolama Rehberi yazımızı okumanı tavsiye ederiz. İkincisi, yüksek bir baskı sıcaklığına ihtiyaç vardır (en az 260°C). Üçüncüsü, 3D baskı sırasında bükülme eğilimindedir. Bu nedenle, yüksek yatak sıcaklığı da gereklidir (en az 100°C, 140°C’ye kadar da yükselebilir).
PC-ABS Filament Kullanım Alanları
İşlevsel prototipleme, takım aletleri ve küçük parti uçları, küçük şoklara ve darbelere dayanması gereken parçaları PC-ABS filamenti ile üretebilirsin.
Balmumu (Wax) Kalıp Filamenti
Modelini gerçek pirinç, bakır veya başka bir metalden üretmek ister misin? Bu tabii ki mümkün! Balmumu 3D yazıcı filamentini kullanarak bir kalıp üretebilir ve birkaç adımdan sonra modelini gerçekten %100 metalden yapılmış bir ürüne çevirebilirsin.
“Lost-wax” veya “yatırım” döküm olarak adlandırılan bu üretim metodu aşağıdaki gibi tamamlanır:
- Nihai metal ürünün neye benzediğini görmek için bir balmumu kalıbı oluştur.
- Kalıbı alçıya batır ve kurumasını bekle.
- Balmumu-alçı parçasını bir fırına koy. Yeterince yüksek bir sıcaklıkta, bal mumunu, içinde metal ürün dökülüp alçı içinde negatif bir boşluk bırakana kadar erit.
Balmumu filamenti kalıp ile üretimi kolaylaştırır, çünkü normalde kalıbı saf balmumundan kazımak gerekir.
Balmumu filamentini kullanılırken, onun çoğu 3D yazıcı filament türünden çok daha yumuşak olduğunu unutma. Diğer önlemlerin yanı sıra, ekstrüderini değiştirmen ve baskı tablasını bir yapıştırıcı ile kaplaman gerekebilir.
Balmumu (Wax) Filament Kullanım Alanları
Metal ile dökülmüş parçalar üretmek istiyorsan balmumu filament, lost-wax balmumu döküm iş akışına uyan yapısı ve karmaşık 3D tasarımları doğrudan üretme kabiliyetiyle sana daha fazla esneklik sağlar.
ASA Filament
Tabii ki ABS harika bir filament, ama kusurları da yok değil. Plastik üreticilerinin daima alternatifler aramasının bir nedeni de bu. ABS filament alternatiflerden biri, başlangıçta sert hava koşullarına dayanıklı bir malzeme olarak geliştirilen acrylonitrile styrene acrylate (ASA)’tir. Dolayısıyla otomotiv endüstrisinde sıklıkla kullanılmaktadır.
Güçlü, sert ve basması nispeten kolay bir 3D yazıcı filamenti olmasının yanı sıra ASA filament, çeşitli kimyasallara ve sıcaklık değişimine karşı dirençlidir. Ayrıca, çeşitli koşullarda renk değiştirmez. ABS filament ile üretilen parçalar, açık havada bırakıldığında denatüre olma ve sararma eğilimindeyken, ASA filament ile bu durum görülmez.
ABS yerine ASA filamentini kullanmanın bir diğer avantajı ise baskı sırasında filamentin daha az ısınmasıdır. Ancak 3D baskı öncesinde soğutma fanını nasıl ayarladığına dikkat etmelisi. Çünkü yazdırma sırasında filament rüzgar alırsa, ASA ile üretilen parçan kolayca çatlayabilir.
ASA Filament Kullanım Alanları
Kuş evlerinden özel bahçe süslerine ve yedek parça kapaklara kadar her şey için, bu 3D yazıcı filamentinden başka bir filament arama deriz.
Asetal Filament / POM Filament
Asetal ve Delrin olarak da adlandırılan Polyoxymethylene (POM), hareket eden veya yüksek hassasiyet gerektiren kısımlarda bir mühendislik plastiği olarak kullanımıyla iyi bilinmektedir.
Bir malzeme olarak asetal; dişliler, yataklar, kamera odaklama mekanizmaları ve fermuarlar olmak üzere birçok alanda kullanılmaktadır.
POM gücü, sertliği, aşınma direnci ve en önemlisi düşük sürtünme katsayısı nedeniyle bu tip uygulamalarda olağanüstü bir şekilde iyi performans gösterir. Bu yazıdaki 3D yazıcı filament türlerinin çoğu için, endüstride yapılan ürünler ile evde 3D yazıcın ile yapabileceklerin arasında önemli bir fark vardır.
POM filamentle basılan parçalarda katmanlar arası boşluklar daha azdır. Bu, malzemenin kaygan doğasını arttırırken, modellerin neredeyse seri üretilen parçalar kadar işlevsel olabileceği anlamına gelir. Modelini POM filamentle yazdırırken, ilk katman her zaman yapışmakta zorluk çeker. Bu nedenle, ısıtılmış bir baskı tablası kullanman gerekiyor.
Asetal Filament / POM Filament Filament Kullanım Alanları
Düşük sürtünme ve yüksek sertlik gerektiren hareketli parçalarda, motor kullanılan projelerde (RC arabalar gibi) dişli mekanizmaları için POM uygun bir filamenttir.
PMMA Filament / Akrilik Filament
Polymethyl methacrylate (PMMA) malzemesini hiç duydun mu? Akrilik veya pleksiglastan haberin var mı? Evet camdan hafif ve kırılmaya karşı dirençli bir alternatif olarak en sık kullanılan malzemeden bahsediyoruz.
PMMA filamenti ile 3D baskı yapmak biraz zor olabilir. Üretim sırasında bükülmeyi önlemek ve görünüş netliğini en üst seviyeye çıkarmak için ekstrüzyonun tutarlı olması gerekir ki bu, yüksek bir nozzle sıcaklığı gerektirir. Ayrıca, soğutmanın daha iyi düzenlenmesi için 3D yazıcının etrafının tamamen kapalı olması gerekir.
PMMA Filament / Akrilik Filament Kullanım Alanları
Sert, darbelere dayanıklı ve saydam olan PMMA filamentini, ışık geçiren bir pencere bölmesi veya renkli bir oyuncak olsun, ışık geçirmesi gereken her şey için kullanabilirsin. PMMA çok esnek olmadığı için bükülecek bir parça yapmak için uygun olmayacaktır.
Temizleme Filamenti
Bu yazıdaki diğer filamentlerin aksine temizleme filamenti, nesneleri yazdırmak için değil 3D yazıcı ekstrüderini temizlemek için kullanılır. Amacı, nozzle’da önceki 3D baskılardan kalan tüm malzemeleri çıkarmaktır. İyi bir genel uygulama olmasına rağmen, temizleme filamentinin kullanılması, farklı baskı sıcaklıkları veya renkleri olan malzemeler arasında geçiş yaparken çok işine yarayacaktır.
Genel prosedür, eski kalıntıları çıkarmak için temizleme filamentini ısıtılmış bir nozzle’a elle beslemek ve ardından nozzle’ı hafifçe soğutarak filamenti tekrar dışarıya ittirmektir. Daha ayrıntılı talimatlar için, filament aldığın üreticisinin kullanım kılavuzuna bak.
Temizleme filamentini kullanırken dikkat etmen gereken hususlar:
- Temizleme filamenti baskı sıcaklığı, temizlemeden önce kullandığın temizledikten sonra kullanacağın filamentlere göre değişir. Temizleme filamentinin çalışma sıcaklığı genelde 150°C ile 280°C arasındadır.
- Bir seferde 10 cm’den fazla filament kullanmak genellikle gerekli değildir.
- Yukarıdaki prosedüre benzer olan ve temizleme filamentine ihtiyaç olmayan popüler “soğuk çekme” tekniği de dahil olmak üzere diğer temizleme yöntemleri mevcuttur.
Temizleme Filament Kullanım Alanları
Aynı nozzle ile farklı sıcaklık gereksinimlerine sahip iki filament türünü kullanman gerektiğinde temizleme filamenti ile nozzle’ı arada sırada temizlemen olası bir tıkanıklığı önlemek için önemlidir.